Πανοραμική της Χώρας Σφακίων

Η Χώρα Σφακίων είναι ένα ιστορικό χωριό, 74 χλμ ΝΑ από τα Χανιά, με 351 κατοίκους, είναι χτισμένο σε βραχώδη, άγονη περιοχή, δυσπρόσιτη από στεριά και θάλασσα. Μοναδικά δέντρα λίγα πεύκα στην είσοδο του χωριού και αλμυρίκια. Εκτός από το μικρό λιμάνι μπροστά στον οικισμό και δυο παραλίες δυτικά, όλες οι ακτές είναι βραχώδεις και απότομες. Στο χωριό διατηρούνται πολλά στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, μονώροφα ή διώροφα σπίτια με μικρές πόρτες και παράθυρα, κλειστές αυλές με πηγάδια και φούρνους, στενά καλντερίμια. Τους καλοκαιρινούς μήνες επικρατεί πάντα συνωστισμός γιατί από εδώ περνούν οι περισσότεροι εκδρομείς επιστρέφοντας από το Φαράγγι της Σαμαριάς. Περίπου 14 χλμ Α από τη Χώρα απέχει το Φραγκοκάστελλο, σε επίπεδη, ξερή περιοχή. Το κάστρο του είναι εντυπωσιακό και οι παραλίες του από τις καλύτερες στην Κρήτη. Δυτικά από τη Χώρα, ένας άλλος τουριστικός οικισμός, το Λουτρό -πρόσβαση μόνο από τη θάλασσα (20' με το πλοιάριο).
Η Χώρα Σφακίων (Χώρα Φαραγγιών), περιοχή άγρια και τραχιά, ξεχωρίζει και για τον ανόθευτο και αμιγή ανθρωπολογικό τύπο των κατοίκων της, που είναι ψηλοί, ξανθοί, με έξυπνη έκφραση, αγέρωχο και ελεύθερο παράστημα. Περιοχή γνωστή επίσης για το άγριο έθιμο της βεντέτας, που ξεκλήριζε μέχρι πρόσφατα ολόκληρες οικογένειες. Οι Τούρκοι φοβούνταν τους ατίθασους και ελεύθερους από τη φύση τους αυτούς ανθρώπους και δεν πλησίασαν ποτέ στην άγρια ορεινή περιοχή των Σφακίων. Στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Σφακιανοί ήταν οι μόνοι Κρητικοί που ασχολούνταν με το θαλάσσιο εμπόριο, διέθεταν δικά τους πλοία και συγχρόνως ήταν και πειρατές. Από τα Σφακιά οργανώθηκαν πολλές εξεγέρσεις κατά των Τούρκων. Από δω καταγόταν ο ήρωας οπλαρχηγός Ι. Δασκαλογιάννης, ο εμψυχωτής και πρωτεργάτης της επανάστασης του 1770, που έληξε με το μαρτυρικό Θάνατό του. Το χωριό αποτελούνταν από τέσσερις συνοικίες που καταστράφηκαν, όπως και όλα τα Σφακιά, ύστερα από την επανάσταση του Δασκαλογιάννη. Το 15ο ή το 16ο αιώνα οι Βενετοί έχτισαν πάνω στο λόφο Καστέλλι φρούριο που φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία του προβλεπτή (αναφέρεται για πρώτη φορά το 1526). Ανακαινίστηκε αργότερα από τους Τούρκους. Διακρίνονται ερείπια.


Για το όνομα Σφακιά υπάρχουν 3 εξηγήσεις, άγνωστο ποια είναι η πραγματική.

Σφακιά = χώρα των φαραγγιών από τη λέξη «σφαξ», που σημαίνει γήινο χάσμα, κάτι που ταιριάζει απόλυτα στα Σφακιά με τα πολλά και βαθιά φαράγγια.
Σφακιά από τις πικροδάφνες, που στην Κρήτη λέγονται «σφάκες». Υπάρχει και η έκφραση «είναι σφάκα», δηλαδή είναι πολύ πικρό.
Η τρίτη εκδοχή υποστηρίζει ότι η Χώρα Σφακιών αρχικά λεγόταν Σφηκιά και με παραφθορά έγινε Σφακιά