Ανεμόμυλοι

Η Λέρος προικισμένη με όλα εκείνα τα φυσικά χαρακτηριστικά τράβηξε από τα πανάρχαια χρόνια το ενδιαφέρον ντόπιων και ξένων. Ριζωμένη στη ΝΑ εσχατιά του Ελληνικού Αρχιπελάγους, με συνολική επιφάνεια 54 περίπου τετραγωνικά χιλιόμετρα, με ελάχιστο πλάτος 1.200 μέτρα και μέγιστο μήκος 15 χιλιόμετρα, περίμετρο 44,5 χιλιόμετρα (χωρίς να υπολoγίζονται οι εσοχές των κόλπων και όρμων), έχει κατεύθυνση λοξή από τα ΒΔ προς τα ΝΑ. Το σχήμα της είναι στενόμακρο και πολυσχιδές, λόγω των βαθιών κόλπων και των μεγάλων φυσικών λιμανιών που διαθέτει, κάτι που προκάλεσε το ενδιαφέρον των ταξιδευτών σ' όλες τις εποχές, όπως αναφέρεται σε σχετικές μαρτυρίες. Στα βόρεια της Λέρου βρίσκεται ο ευρύχωρος και ασφαλής κόλπος του Παρθενιού με το νησί Αρχάγγελος στην είσοδό του, προσιτός μόνο γι' αυτούς που ξέρουν τα περάσματα. Δυτικά συναντούμε τον κόλπο της Γούρνας, αβαθή σε πολλά σημεία με βραχονησίδες και σκοπέλους. Στη μεγαλύτερη βραχονησίδα είναι χτισμένο το εκκλησάκι του Αγ. Ισίδωρου, που συνδέεται με την απέναντι παραλία της Κόκκαλης μ' ένα στενό πέρασμα. Στο ΝΔ τμήμα συναντούμε το μεγάλο φυσικό λιμάνι του Λακκιού, κατάλληλο για την προσέγγιση μεγάλων πλοίων. Η είσοδός τoυ έχει άνοιγμα περίπου 400 μέτρα και σχηματίζεται από το ακρωτήρι Άγκιστρoς και την απότομη κατεβασιά της Πατέλλας, το Κατσούνι. Ανατολικά του μεγάλου κόλπου υπάρχουν οι ορμίσκοι των Λεπίδων και των Τεμενιών, ενώ βορειότερα βρίσκεται το κεντρικό λιμάνι. Ο όρμος του Ξηροκάμπου, στο νοτιότερο τμήμα της Λέρου κλείνεται από τα ακρωτήρια Διαπόρι και Μαύρος ΚάΒος. Ένα μίλι χωρίζει τη Λέρο από την Κάλυμνο, στο Βορειότατο άκρο της (Δίαυλος Λέρου) και τα νησάκια Βελόνα και Γλαρονήσια είναι η φυσική συνέχεια της Λέρου προς την Καλυμνο. Στο βυθό του διαύλου, σύμφωνα με μαρτυρίες δυτών, έχουν επισημανθεί ίχνη συνoικισμού της απώτερης αρχαιότητας. Στα ανατολικά βρίσκεται η ήρεμη παραλία του Βρομόλιθου, βορειότερα κάτω από το (Α)Πιτύκι το όμορφο Παντέλι και ανοιχτά του κόλπου τα νησάκια Αγ. Κυριακή και Πηγανούσα, μαγευτικά την ώρα της Ανατολής. Βορειοανατολικά υπάρχει ο κόλπος της Αγ. Μαρίνας με τη φυσική προέκτασή του προς τα Άλιντα και βόρεια ο κόλπος Πλοφούτης με το νησάκι Στρογγυλή στην είσοδό του. Προς τα αριστερά η Αγ. Κιουρά, κοντά στο Παρθένι. Tο έδαφος της Λέρου είναι ορεινό, όμως η σχετικά καλή εδαφική διαμόρφωση και η ύπαρξη ποσοτήτων νερού σε μικρό βάθος επιτρέπουν πλούσια βλάστηση και αρκετό πράσινο, κάτι που εντυπωσιάζει τους ξένους επισκέπτες.
http://www.leros.org/lerostouristhttp/historyleros_gr1.htm