Οροπέδιο Ασκύφου

Το Ασκύφου είναι το πρώτο χωριό που συναντάμε όταν πηγαίνουμε στα Σφακιά από τις Βρύσες αποτελείται από ένα σύνολο πέντε μικρών οικισμών, το Πετρέ, το Αμμουδάρη, τη Στραβοράχη, το Γωνί(Μέσα και Έξω) και τις Καρές.

Πιθανόν η ονομασία του να προέρχεται από το αρχαιοελληνικό σκύφος που σημαίνει κύπελλο, λόγω του οροπεδίου στο οποίο ευρίσκεται.

Ο ρόλος των χωριανών στις κατά καιρούς επαναστάσεις κορυφαίος, από τους δεκατέσσερεις στρατηγούς σφακιανούς που έπεσαν το 1821 οι επτά ήταν Ασκυφιώτες,
και στην επόμενη μεγάλη επανάσταση του 1866-69 έπεσαν οι μισοί άνδρες του χωριού.


Ριζίτικα με αναφορά στα Ασκύφου.

Παιδιά, κι είντα `ν` οι μπαλοτές στη Νίμπρο και στ` Ασκύφου;
Παιδιά, λαγούς ζυγώνουνε γή αγρίμια κυνηγούνε
γή πούρι γάμο κάνουνε του καπετάνιο Σήφη;
Γενές γενές τσι προσκαλού, σειρές σειρές καθίζου,
Δασκαλιανούς `π` τον Πατσιανό και Μωριανούς
`π` τ` Ασκύφου, Νταμουλιανούς `π` τον Μπρόσγιαλο
και Παττακούς `π` τη Νίμπρο, Βλάχους `που την Ανώπολη,
γενές καμαρωμένες>>. .

Όταν οι άρχοντες παραβαίνουν τους άγραφους νόμους έρχεται η τιμωρία από το λαό προς την οικογένεια τους, αυτό διηγείται το παρακάτω ριζίτικο για την μάνα Κανάκαινα που οι γιοί της πήραν στα σοβαρά, τη φοροεισπρακτορική τους θέση.

Χριστέ, καί νά κατέβαινε βρύση απού τή Μαδάρα,νά κατέβει κλιτά κλιτά στ ‘ ‘Ασκύφου τό λιβάδι,
νά βρεί τσί γούρνες αδειανές νά μπεί νά τσί γεμίσει ,
να πλύνουν οι ανήπλυτες , να πλύνουν κι οι πλυμένες ,
να πλύνει κι η Κανάκαινα τα ματωμένα ρούχα>>.