ΛΟΥΚΑΣ ΠΕΪΝΗΡΗΣ ΨΗΦΙΔΟΓΡΑΦΟΣ - ΨΗΦΙΔΟΘΕΤΗΣ

Το ψηφιδωτό προήλθε από την ανάγκη αντικατάστασης του δαπανηρού μαρμάρινου δαπέδου, με άλλο υλικό, ανθεκτικό αλλά πολυτελές. Επινοήθηκε από τους λαούς της Μεσογείου και είναι γνωστό στην αρχαία Ελλάδα ήδη από τον 5ο π.Χ. αιώνα

Στην αρχή χρησιμοποιήθηκαν ακατέργαστα χαλίκια, άσπρα ή μαύρα, που σιγά-σιγά εμπλουτίζονται με χρώματα, ενώ σύντομα προχωρούν και στην κατασκευή των ψηφίδων, που είναι είτε λίθινες, που αποκόπτονται τεχνικά από τεμάχια μαρμάρων ή άλλων φυσικών πετρωμάτων, είτε τεχνικές, από υαλόμαζα ή σπάνια από ημιπολύτιμους λίθους.

Τα ψηφιδωτά της Oλύνθου, της Περγάμου, της Δήλου, της Πομπηΐας κ.α. είναι εξαιρετικά δείγματα ακμής του ψηφιδωτού την αρχαιότητα.

Την ρωμαϊκή περίοδο η χρήση του ψηφιδωτού σχεδόν γενικεύεται στην κατασκευή των δαπέδων. Διακοσμητικά θέματα, μυθολογικές σκηνές, καθώς και αντίστοιχες από την καθημερινή ζωή, καλύπτουν τα δάπεδα δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων.

Την πρώτη περίοδο του Xριστιανισμού διατηρούνται πολλές φορές τα ίδια θέματα, που αποκτούν όμως τώρα έναν διαφορετικό συμβολισμό.

Όπως προαναφέραμε οι ψηφίδες είναι από μικρούς φυσικούς λίθους. Oι ψηφίδες είναι τετράγωνες ή ορθογώνιες, με εμβαδόν 1 ή 2 εκατοστών ή και μικρότερες για τα γυμνά μέρη, ιδίως δε το πρόσωπο. Για ένα δάπεδο, κατασκεύαζαν αρχικά ένα πλέγμα διασταυρούμενων τοίχων στο έδαφος ώστε να αποκλειστεί η περίπτωση καθίζησης. Eπάνω σ' αυτούς τοποθετούσαν μια επιφάνεια θραυσμένων όρθιων κεραμιδιών, και επάνω σ' αυτήν παχύ και ισχυρό κονίαμα, στο οποίο εβύθιζε ο ψηφοθέτης τις ψηφίδες.

Για ένα εντοίχιο ψηφιδωτό χρησιμοποιούσαν ως προετοιμασία τρία στρώματα.

Tο πρώτο στρώμα ήταν παχύ κονίαμα με πρόσμιξη και άλλων υλικών που τοποθετούνταν στον τοίχο και στερεωνόταν με πλατυκέφαλα καρφιά ενώ η επιφάνειά του χαραζόταν με το μυστρί. Σε αυτό ετοποθετείτο αργότερα νέο στρώμα λεπτότερου κονιάματος και τελικά ένα τρίτο, λεπτόκοκκο, στο οποίο βύθιζε ο ψηφοθέτης τις ψηφίδες.

Οι τεχνίτες που κατασκεύαζαν το ψηφιδωτό ονομάζονταν ψηφοθέτες όπως μας παραδίδουν οι ελληνικές επιγραφές και tesselarius οι λατινικές.

Ο πιο παλιός ψηφοθέτης που γνωρίζουμε είναι ο Γνώσης, από ψηφιδωτό της Πέλλας τον 4ο π.X. αιώνα. Aπό τις νεότερες εποχές διασώζονται αρκετά ονόματα ψηφοθετών. Aπό τις επιγραφές των ψηφιδωτών γνωρίζουμε την συνεργασία ψηφοθετών και ζωγράφων στη διαδικασία της ψήφωσης, όχι βέβαια σε όλα τα παραγόμενα έργα, αλλά πιθανώς στα σπουδαιότερα απ' αυτά. Mολονότι η τέχνη του ψηφιδωτού απαιτούσε μεγάλη επιδεξιότητα στην προετοιμασία, την επιλογή και την τοποθέτηση των ψηφίδων, το επάγγελμα του ψηφοθέτη δεν συγκαταλεγόταν ανάμεσα στις καλά αμειβόμενες ειδικότητες των τεχνιτών

Με τα ψηφιδωτά μπορούμε να διακοσμήσουμε με τον πλέον εντυπωσιακό τρόπο τοίχους, δάπεδα, πισίνες, εξωτερικούς χώρους κ.τ.λ.

Στις φηφιδωτές εικόνες, το ανάγλυφο σε συνάρτηση με το αναλλοίωτο και την φυσικότητα των γήινως απαλών χρωμάτων αποτελεί μια παγίδα για το μάτι του επισκέπτη σας, όπου δεν θα μπορεί να αντισταθεί στον πειρασμό να το πλησιάσει και να το θαυμάσει. Αν τώρα η όλη τοποθέτηση του συνδυάζεται με τον κατάλληλο φωτισμό η μέσα σε εσοχές του τοίχου κ.α. η αισθητική του χώρου φτάνει στο μέγιστο.