Απίθανα πόδια

(c) 2007 Stavros Markopoulos / Getty Images

Η φωτογραφία αυτή έχει διακριθεί ως "Nominee in Wildlife" στον διεθνή διαγωνισμό έγχρωμης φωτογραφίας 3rd Annual Photography Masters Cup.

Απεικονίζει ένα σαμιαμίδι του είδους Tarentola mauritanica, "κολλημένο" με τα απίστευτα πόδια του στην άλλη πλευρά του παραθύρου. Αν έχετε δει σαμιαμίδι (gecko), σίγουρα θαυμάζετε την ικανότητά τους να τρέχουν γρήγορα πάνω στους τοίχους ή ακόμη και στο ταβάνι! Πως αλήθεια μπορούν να προσκολλούνται ακόμη και στις πιο λείες επιφάνειες (όπως τα τζάμια); Δεν χρησιμοποιούν νύχια, δεν θα μπορούσαν άλλωστε με αυτά να πιαστούν στο γυαλί. Αλλά ούτε και βεντούζες έχουν, αφού μπορούν να προσκολληθούν σε μια κάθετη επιφάνεια ακόμη και σε κενό αέρος. Το γεγονός ότι μπορούν να κρεμαστούν και στο ταβάνι αποκλείει και την τριβή ως πιθανή εξήγηση. Επίσης χωρίς αδένες στα πόδια τους, δεν είναι δυνατό να παράγουν κάποια φυσική κολλώδη ουσία. Τότε, πώς τα καταφέρνουν;

Επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι ελκτικές δυνάμεις που κρατούν το σαμιαμίδι σε μια οποιαδήποτε επιφάνεια, είναι οι ασθενείς δυνάμεις van der Waals, οι οποίες δρουν μεταξύ μορίων (εμφανίζονται κατά τη διάρκεια ανομοιόμορφων ηλεκτρικών φορτίσεων που δημιουργούνται γύρω από τα μόρια και προκαλούν την αλληλεπίδραση τους). Ονομάζονται ασθενείς επειδή είναι σχετικά αδύναμες και συνήθως υπερνικούνται από τις υπόλοιπες δυνάμεις που υπάρχουν στην φύση, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να μην γίνονται αντιληπτές.

Όπως είδαν οι επιστήμονες σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, τα σαμιαμίδια έχουν εκατομμύρια τριχίδια (setae) στα δάκτυλα τους τα οποία με την σειρά τους είναι διαιρεμένα σε εκατοντάδες με χιλιάδες μικροσκοπικές δομές σαν σπάτουλες (spatulae). Κάθε μια από αυτές τις "σπάτουλες" αλληλεπιδρά με τα μόρια της επιφάνειας που ακουμπούν και η αθροιστική επίδραση των δισεκατομμυρίων από αυτές που βρίσκονται σε κάθε πόδι, δίνει μια δύναμη ικανή να συγκρατήσει πολλαπλάσιο του βάρους του μικρού ερπετού. Πέραν αυτού, τα σαμιαμίδια έχουν αναπτύξει έναν μοναδικό τρόπο να περπατούν, κυλώντας στην ουσία τα δάκτυλά τους, με αποτέλεσμα τα τριχίδια από την μια να εφάπτονται σταδιακά στην επιφάνεια ενώ από την άλλη αποκολλώνται. Η όλη διαδικασία μοιάζει σαν να κυλάς ένα κομμάτι κολλητική ταινία σε έναν τοίχο. Μόνο που ενώ η κολλητική ταινία θα αχρηστευθεί σύντομα από τη σκόνη και τα σκουπίδια που προσκολλούνται, τα πόδια των ερπετών αυτών είναι αυτοκαθαριζόμενα με αποτέλεσμα οποιαδήποτε βρωμιά κόλλησε σε αυτά, να αφαιρείται μέσα στα επόμενα βήματα που θα κάνει!

Φανταστείτε τις δυνατότητες... Κάποιοι ήδη προσπαθούν να τα μιμηθούν:
http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/5217240.stm
http://nanotechweb.org/cws/article/tech/17603
http://nanotechweb.org/cws/article/tech/22893