Μικρό οδοιπορικό στη νυχτερινή φωτογράφιση

[Γιάννης Πράππας]

Από παλιά με γοήτευε η νυχτερινή φωτογραφία. Κάτω από τα φώτα της νύχτας όλα μου φαίνονταν διαφορετικά. Επερναν μιά άλλη μορφή. Ηταν πιό φαντασμαγορικά. Αρχισα λίγο λίγο να ασχολούμαι. Πρίν ένα περίπου χρόνο ήμουν αναγκασμένος να μένω αρκετές ώρες στη δουλειά. Δούλευα οκτώ με οκτώ. Ετσι η μοναδική μου δυνατότητα για φωτογράφιση ήταν το βράδυ. Επαιρνα λοιπόν τη μηχανή και τον τρίποδα και έβγαινα για να βρώ θέματα. Εδώ θέλω να μοιραστώ τη μικρή μου εμπειρία μαζί σας.Μην πιστέψετε όμως ότι ξέρω και πολλά. Αυτά όσα κατάλαβα μέχρι τώρα καταθέτω. Πάμε λοιπόν.

ΤΡΙΠΟΔΑΣ
Η νυχτερινή φωτογράφιση γίνεται με τρίποδα. Δεν γίνεται από παγκάκια, από καπώ αυτοκινήτων, από κάδους σκουπιδιών. Γιατί αυτό; Γιατί και η απειροελάχιστη κίνηση της μηχανής, μπορεί να καταστρέψει τη φωτογραφία. Το κακό είναι ότι το μικρό αυτό φλουτάρισμα δεν γίνεται αντιληπτό από το viewfinder της μηχανής μας, θα το ανακαλύψουμε όταν ανεβάσουμε τη φωτογραφία στον υπολογιστή μας,δηλαδή όταν απομακρυνθούμε από τον τόπο φωτογράφισης και τότε θα είναι πολύ αργά.
Ετσι ένας καλός σταθερός τρίποδας ανάλογος του βάρους της φωτογραφικής μηχανής μας είναι τελείως απαραίτητος. Ξέρω ξέρω. Είναι βαρύς, βαρυόμαστε να τον κουβαλάμε, είναι δύσχρηστος.
Για να σας πείσω θα σας πώ ένα ακόμα επιχείρημα. Τι έλεγχο του κάδρου μας μπορούμε να έχουμε όταν η μηχανή μας είναι ακουμπησμένη πάνω σ΄ένα, ας πούμε παγκάκι και το σώμα μας πρέπει να πάρει μιά πολύ παράξενη και άβολη στάση για να βάλουμε το μάτι μας στο σκόπευτρο;

Να μιά φωτογραφία που έβγαλα χωρίς τρίποδα γιατί είχα βαρεθεί να τον κουβαλάω και τον είχα αφήσει στο ξενοδοχείο :

Θα μου άρεσε πολύ αν ήταν νετ. Κρίμα. Αντε τώρα να ξαναπάω σ' εκείνο το νησί των Κυκλάδων να την ξαναβγάλω.

Κάδρο
Πέρα από τους γνωστούς κανόνες καδραρίσματος, στη νυχτερινή φωτογράφιση ίσχύουν και κάποια άλλα πράγματα.
Το πρώτο είναι ότι επειδή το ανθρώπινο μάτι βλέπει στο σκοτάδι καλύτερα από τον φακό της μηχανής, κινδυνεύουμε να καδράρουμε έτσι ώστε η φωτογραφία να έχει εκτεταμένες σκοτεινές περιοχές και το κυρίως θέμα μας να είναι μικρό και απομακρυσμένο περιτρυγυρισμένο από μαύρα σκοτάδια καί με κάποια αναιμικά φωτάκια εδώ κι εκεί. Λάθος. Η νυχτερινή φωτογραφία δεν προσφέρεται για απεικόνιση τοπίων. Το κυρίως θέμα μας πρέπει να είναι καλά φωτισμένο και αν δεν υπάρχει γύρω του φώς να καταλαμβάνει μεγάλο μέρος του κάδρου μας.

Να ένα παράδειγμα.Φωτογραφία σπιτιού στη Ζαγορά :

Γεμίζουμε το κάδρο μας μέ φώς
Οχι εκτεταμένες σκοτεινές περιοχές. Περιλαμβάνουμε στο κάδρο μας όσο περισσότερο φώς μπορούμε.

Αν ήταν ημέρα το κάδρο μπορεί να ήταν λάθος γιατί δεν υπάρχει αρκετός αέρας από πάνω. Τώρα όμως που είναι νύχτα προτίμησα να αποφύγω να συμπεριλάβω στο κάδρο πολύ μαύρο ουρανό και αντί γι αυτόν να αναδειχθούν καλύτερα οι φωτισμένοι βράχοι της Ακρόπολης.

Αλλο παράδειγμα, πρός αποφυγήν τώρα :

Παρ όλη την ύπαρξη του φεγγαριού, η μισή περίπου φωτογραφία είναι άδεια. Το φεγγάρι από μόνο του δεν καταφέρνει να γεμίσει το κενό. Το αποτέλεσμα είναι ότι δημιουργείται ανισορροπία στο κάδρο.
Εδώ την πάτησα γιατί παρασύρθηκα από την πανσέληνο.

Και με την φωτομέτρηση τι γίνεται;
Πρώτα απ' όλα ξεχνάμε την φωτομέτρηση μέσου όρου. Το φωτόμετρο παρασύρεται από τις σκοτεινές περιοχές και μας δίνει τέτοια ρύθμιση που η φωτογραφία βγαίνει υπερφωτισμένη.
Ετσι κάνουμε φωτομέτρηση σημείου σε μία μεσαία φωτισμένη περιοχή του θέματός μας ώστε να έχουμε την καλύτερη δυνατή τονικότητα.
Στην πράξη βέβαια αποδεικνύεται ότι οι περισσότεροι φωτογράφοι, την νύχτα δεν χρησιμοποιούν καθόλου φωτόμετρο. Από εμπειρία ξέρουν τι ρυθμίσεις θα βάλουν. Δοκιμάστε και θα δείτε ότι πολύ γρήγορα δεν θα χρησιμοποιείτε φωτόμετρο. Εξ άλλου με την δοκιμή και διόρθωση αποκλείεται να κάνει κανείς λάθος. Διαδοχικές λήψεις με +/- 1 stop βοηθούν πάρα πολύ.

Διάφραγμα
Μεγάλο θέμα αυτό και για μένα όχι απόλυτα ξεκαθαρισμένο. Εκτός από τα γνωστά θέματα περί βάθους πεδίου κλπ, σύμφωνα με τα οποία διαλέγουμε το διάφραγμα, υπάρχει ένα ζήτημα που αφορά την καταγραφή των φώτων.
Κατ αρχήν τα φώτα θα καούν, αυτό είναι σίγουρο. Φαίνεται όμως ότι ένα ανοιχτό διάφραγμα έχει την τάση να κάνει τα φώτα να διογκώνονται κατά κάποιο τρόπο, ενώ ένα πιό κλειστό τα δείχνει καλύτερα.
Λέγεται ότι πρέπει να χρησιμοποιείται ένα διάφραγμα 8 ή 9 και άνω για την καλύτερη καταγραφή των φώτων. Προσωπικά έχω τη συνήθειοα να βάζω ένα διάφραγμα f 8 και να αλλάζω μόνο την ταχύτητα ανάλογα με την φωτεινότητα του χώρου.
Οσοι γνωρίζουν καλύτερα το θέμα ας μας πούν.

Τα φώτα από τα αυτοκίνητα
Οι γραμμές από τα φώτα από τα αυτοκίνητα που καταγράφονται με τις αργές ταχύτητες που χρησιμοποιούμε τη νύχτα, δίνουν ενδιαφέρον και στην πιό αδιάφορη φωτογραφία όπως η παρακάτω :

Για να μην είναι πολύ "κοντές" οι γραμμές από τα φώτα χρειάζεται μία σχετικά αργή ταχύτητα, ανάλογα όμως και με την ταχύτητα των αυτοκινήτων.Συνήθως μία ταχύτητα 4 sec είναι αρκετή.

Ισοροπία λευκού

Ανάλογα με την πηγή φωτισμού, διαφορετική πρέπει να είναι και η ρύθμιση της ισοροπίας λευκού
Συχνά η ρύθμιση AUTO είναι ικανοποιητική, άλλοτε όχι. Επίσης καμιά φορά είναι επιθυμητή η "λάθος" ρύθμιση γιατί δίνει μία όμορφη απόχρωση στη φωτογραφία.
Πρόβλημα συχνά δημιουργείται όταν ένα θέμα φωτίζεται από διαφορετικού είδους φωτεινές πηγές, όπως πχ από μία λάμπα πυρακτώσεως και ταυτόχρονα από μία λάμπα ατμών υδραργύρου.
Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν στη φωτογραφία μας διαφορετικές αποχρώσεις που καμιά φορά δεν δένουν και καλά μεταξύ τους.
Εδώ μόνο ο πειραματισμός μπορεί να δώσει ικανοποιητική λύση.

Τελείώνοντας εδώ αυτό το μικρό οδοιπορικό στη νυχτερινή φωτογράφιση, θέλω να πώ ότι η συνεισφορά όλων μας με τις όποιες γνώσεις και εμπειρία έχει ο καθένας, θα μας κάνει όλους πολύ καλύτερους.

[Γιάννης Πράππας]

Ελα τώρα...κάνε ακόμα μια προσπάθεια. Φώτισε το σκοτάδι.

GORDON είπε:

Σε μια μονο νυχτερινη φωτογραφια μου πηρα θετικα σχολια.......αλλη φορα δεν ξανα βγαζω νυχτα....Οχι αλλο πλεον στον σκοταδισμο!!

[Paul]

Συμφωνώ για το τρίποδο. Άβολο μεν, ιδίως αν σε κοιτάνε οι περαστικοί σαν UFO, αλλά έχω καεί με τις κουνημένες και ξέρω καλά ότι είναι πολύ χρήσιμο.
Σκοτεινές περιοχές. Συμφωνώ επίσης ότι δεν είναι απαραίτητες.
Σποτ φωτομέτρηση. Σωστή σε στατικά θέματα, όμως πιστεύω ότι στα πυροτεχνήματα δουλεύει καλλίτερα το matrix.
Ισοροπία λευκού. Auto για γρήγορα θέματα. Για στατικά δοκιμάζω τις υπόλοιπες παραλλαγές ίσως και με ενίσχυση κάποιου χρώματος από το saturation μέσα στη μηχανή. Υπάρχει και το preset στο λευκό, αρκεί να το βρεις κάπου κοντά σου.
Η νυχτερινή φωτογράφιση όντως δίνει εντυπωσιακά αποτελέσματα. I love it !!!!!!