Οι Φιάλες

[Kostas Popis]

Οι φιάλες αποτελούν τα κομψότερα αρχιτεκτονήματα των αγιορείτικων μονών. Βρίσκονται συνήθως δυτικώς του καθολικού.

Πρόκειται για μικρά κυκλοτερή κτίσματα, στεγασμένα από έναν πλινθόκτιστο ημισφαιρικό τρούλλο, που φέρεται, μέσω πλινθόκτιστων επίσης τόξων, από οκτώ μαρμάρινους κιονίσκους.

Τα μεταξύ των κιόνων διάκενα φράσσονται από μαρμάρινα θωράκια, εκτός από δύο αντιδιαμετρικώς τοποθετημένα, που αφήνονται ανοικτά για να γίνεται δυνατή η προσπέλαση στο εσωτερικό, όπου βρίσκεται το αναβρυτήριο στο κέντρο της λεκάνης του αγιασμού, κατασκευασμένα και αυτά από λευκό μάρμαρο.

Το όλο συγκρότημα πατά πάνω σε κρηπίδωμα δύο - τριών αναβαθμών.

Η κυριώτερη παραλλαγή του τύπου απαντάται στη φιάλη της Μ. Βατοπεδίου, η οποία έχει δύο σειρές κιόνων.

Τοιχογραφίες κοσμούν ενίοτε το εσωτερικό των τρούλλων τους.

Η παλαιότερη από τις αγιορείτικες φιάλες βρίσκεται στη μονή Μ. Λαύρας (κτίσμα ανοικοδομημένο στα 1634, που διατηρεί και κάποια μέλη των βυζαντινών χρόνων), ενώ οι περισσότερες από τις υπόλοιπες είναι δημιουργήματα της εκατονταετίας 1750 - 1850.

Φιάλες δεν έχουν, κυρίως λόγω έλλειψης χώρου (αυλής), οι Ιερές Μονές Διονυσίου, Παντοκράτορος, Καρακάλλου, Σίμωνος Πέτρας, Αγίου Παύλου, Σταυρονικήτα, Γρηγορίου και Κασταμονίτου.

[Kostas Popis]

Η Φιάλη στην Ι. Μ. Ιβήρων. Κατασκευάστηκε το 1863.